ZENON BALCER

SONOSFERA MIASTA / SONOSPHERE OF THE CITY

Projekt powstał w ramach dofinansowania na badania naukowe / This project was conducted with the support of a research grant

Opis projektu

Projekt „Sonosfera miasta” zwraca uwagę na problem nadmiernego hałasu w przestrzeni miejskiej – w miejscach, w których się żyje, pracuje i odpoczywa.

Każdej z pięciu europejskich stolic przypisano ścieżkę dźwiękową, która stała się punktem wyjścia do analizy ich indywidualnego charakteru. Zapisane dźwięki tworzą podstawę obserwacji akustycznego krajobrazu miasta, ukazując, jak codzienne odgłosy kształtują sposób doświadczania przestrzeni i wpływają na jej odbiór.

Rzym – rytmiczne odgłosy pracujących ekspresów ciśnieniowych w kawiarniach odzwierciedlają intensywność życia włoskiej stolicy.
Londyn – dźwięki dzwonów, muzyków ulicznych i gwar rozmów oddają złożony rytm wielokulturowej metropolii.
Paryż – hałas targu ulicznego, nawoływania sprzedawców i rozmowy tworzą obraz miasta pełnego energii, lecz również dźwiękowego chaosu.
Madryt – odgłosy z ogródków pubowych niosą atmosferę hiszpańskiej towarzyskości, ale też nieustannego zgiełku.
Warszawa – komunikaty megafonowe, otwieranie i zamykanie drzwi wagonów metra tworzą puls współczesnej metropolii.

Każdej ze stolic przypisano również roślinę, która w symboliczny sposób odzwierciedla jej charakter, ukazując jak natura może równoważyć lub kontrastować z dźwiękowym pejzażem miasta:

Rzym – winorośl odgrywa kluczową rolę w kulturze włoskiej, będąc fundamentem kuchni, rodzinnych spotkań i społecznych tradycji, a Włochy pozostają jednym z największych producentów wina na świecie.
Londyn – róża jest narodowym symbolem Anglii, szczególnie w postaci białej róży Yorków i czerwonej róży Lancasterów, obecna w heraldyce, literaturze, historii i tradycjach narodowych.
Paryż – lawenda, choć bardziej charakterystyczna dla Prowansji, stała się symbolem francuskiego stylu życia, elegancji, bliskości natury i subtelnej estetyki obecnej w sztuce, perfumach oraz dekoracjach.
Madryt – drzewo oliwne symbolizuje pokój, trwałość i mądrość, a jego owoce i oliwa są integralną częścią hiszpańskiej kuchni, historii, sztuki i krajobrazu.
Warszawa – żyto jest podstawowym zbożem Polski, które symbolizuje nie tylko chleb i codzienne pożywienie, ale także tradycję ludową, obrzędy i związek człowieka z naturą.

Zestawienie wszystkich analizowanych miast ze sobą pokazuje, że wraz z narastającym hałasem rzeczywistość stopniowo traci swoją wyrazistość i staje się coraz trudniejsza do uchwycenia. W natłoku dźwięków człowiek zaczyna gubić orientację w przestrzeni, a jego doświadczenie miasta ulega zatarciu – przestaje ono być miejscem osobistym, rozpoznawalnym i bliskim, stając się anonimowym tłem codzienności. W rezultacie przestrzeń, która miała sprzyjać życiu i relacjom, zamienia się w obszar dźwiękowego przeciążenia, w którym indywidualna percepcja i emocjonalny związek z otoczeniem stopniowo zanikają.

Project Description

The “Sonosphere of the City” project draws attention to the problem of excessive noise in urban spaces – in the very places where people live, work, and rest.
Each of the five European capitals has been assigned a soundtrack that serves as the starting point for analyzing their individual character. The recorded sounds form the basis for observing the city’s acoustic landscape, revealing how everyday noises shape the experience of space and influence the way it is perceived.

Rome – the rhythmic sounds of espresso machines working in cafés reflect the intensity of life in the Italian capital.
London – the sounds of bells, street musicians, and the murmur of conversations convey the complex rhythm of this multicultural metropolis.
Paris – the noise of street markets, vendors’ calls, and the hum of voices create an image of a city full of energy, yet also of sonic chaos.
Madrid – the sounds coming from pub gardens carry the atmosphere of Spanish sociability, but also of constant urban clamor.
Warsaw – loudspeaker announcements and the opening and closing of metro train doors create the pulse of a contemporary metropolis.

Each capital has also been associated with a plant that symbolically reflects its character, showing how nature can balance or contrast with the city’s soundscape:

Rome – the grapevine plays a key role in Italian culture, being a foundation of cuisine, family gatherings, and social traditions, while Italy remains one of the world’s largest wine producers.
London – the rose is England’s national symbol, particularly in the form of the white rose of York and the red rose of Lancaster, present in heraldry, literature, history, and national traditions.
Paris – lavender, though more typical of Provence, has become a symbol of the French way of life, elegance, closeness to nature, and the subtle aesthetics found in art, perfumes, and decoration.
Madrid – the olive tree symbolizes peace, endurance, and wisdom, and its fruits and oil are integral to Spanish cuisine, history, art, and landscape.
Warsaw – rye is Poland’s staple grain, symbolizing not only bread and daily nourishment but also folk traditions, rituals, and the human bond with nature.

A comparison of all the analyzed cities reveals that as noise intensifies, reality gradually loses its clarity and becomes increasingly difficult to grasp. In the flood of sounds, a person begins to lose orientation in space, and their experience of the city becomes blurred – it ceases to be a personal, familiar, and intimate place, turning instead into an anonymous backdrop to everyday life. As a result, the urban environment, once meant to foster life and human connections, transforms into a zone of sonic overload, where individual perception and emotional connection with the surroundings slowly fade away.